Na cukrzycę w Polsce choruje już nawet 3 miliony osób, a czynniki ryzyka jak otyłość, siedzący tryb życia czy nieodpowiednia dieta, dodatkowo sprzyjają rozwojowi nadciśnienia tętniczego. Te z kolei jest najbardziej rozpowszechnionym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Według Światowej Organizacji Zdrowia ten problem dotyczy już nawet 10,5 miliona osób i pozostaje pierwszą przyczyną przedwczesnych zgonów na świecie.
Nadciśnienie tętnicze jako choroba współistniejąca
Nadciśnienie tętnicze jest chorobą układu krążenia, podczas której w naczyniach panuje zwiększone ciśnienie krwi. Często chory nie odczuwa podwyższonego ciśnienia tętniczego i na ogół odkrywa je przypadkowo. Długotrwale utrzymujące się podwyższone ciśnienie tętnicze wywiera szkodliwy wpływ na naczynia krwionośne, serce czy nerki. Następstwami nieleczonego lub nieskutecznie leczonego ciśnienia są: choroba wieńcowa, niewydolność serca, udar mózgu, niewydolność nerek. Pacjentów chorujących na cukrzycę ze współistniejącym nadciśnieniem tętniczym zalicza się do grupy wysokiego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. U takich pacjentów istnieje wysokie ryzyko wystąpienia powikłań mikronaczyniowych (nefropatia, retinopatia). Co istotne, u większości pacjentów z cukrzycą typu 2 już w momencie jej rozpoznania obecne jest także nadciśnienie tętnicze.
Cel leczenia nadciśnienia tętniczego w cukrzycy
Zgodnie z wytycznymi European Society of Cardiology/European Society of Hypertension (ESC/ESH) z 2018 roku, jako próg włączenia terapii uznaje się wartość 140/90 mmHg, a celem leczenia jest obniżenie ciśnienia tętniczego poniżej 130/80. W przypadku pacjentów powyżej 65. roku życia zaleca się utrzymanie skurczowego ciśnienia tętniczego w graniach 130-140 mmHg. [1]
Leczenie nadciśnienia tętniczego w cukrzycy
Podstawą leczenia zarówno cukrzycy, jak i nadciśnienia tętniczego, jest postępowanie niefarmakologiczne. Zalecana jest przede wszystkim prawidłowa dieta, umiarkowany wysiłek fizyczny, dostosowany do możliwości osoby chorującej, dążenie do utrzymania prawidłowej masy ciała. Konieczne jest także zaprzestanie palenia tytoniu, redukcja spożywanego alkoholu oraz ograniczenie spożycia sodu w diecie. Najskuteczniejszą metodą uniknięcia lub opóźnienia nadciśnienia tętniczego jest modyfikacja stylu życia, zwłaszcza zapobieganie otyłości oraz zwiększenie aktywności fizycznej.
Prewencja powikłań sercowo-naczyniowych
Szacuje się, że obecność nadciśnienia tętniczego u chorego na cukrzycę zwiększa śmiertelność nawet kilkukrotnie. Prewencja jest trudna, ponieważ aż 30% chorujących osób nie wie o swojej chorobie nadciśnieniowej. Wynika to w dużej mierze z faktu, że nawet 40% dorosłych w Polsce nie zna wartości własnego ciśnienia tętniczego [2]. Dlatego tak istotny jest prawidłowy pomiar ciśnienia tętniczego nie tylko w gabinecie lekarskim, ale również regularne badanie w warunkach domowych.
Zasady prawidłowego pomiaru ciśnienia tętniczego w domu
Aby prawidłowo wykonać pomiar ciśnienia tętniczego w domu, należy stosować się do kilku zasad:
- przed pomiarem odpręż się przez 10-15 minut,
- usiądź wygodnie,
- oprzyj ramię na stole,
- ułóż środek mankietu na wysokości serca,
- podczas pomiaru pozostań nieruchomo i w ciszy,
- kolejne pomiary wykonuj w odstępach minimum 10-minutowych,
- postaraj się mierzyć ciśnienie krwi zawsze o tej samej porze,
- pomiary wykonuj przez minimum 6-7 dni przed wizytą,
- wykonuj po 2 pomiary w kilkuminutowych odstępach, rano i wieczorem, o stałych porach (np. 6:00-18:00, 7:00-19:00),
- pomiar wykonuj przed przyjęciem leków i przed jedzeniem
- zapisz uzyskane wartości pomiaru w dzienniczku samokontroli
Pamiętaj, że wartość tych pomiarów nigdy nie może służyć do samodzielnej, doraźnej modyfikacji terapii.
Źródła:
- Rozpoznanie i leczenie nadciśnienia tętniczego u pacjentów ze współistniejącą cukrzycą w świetle zmieniających się wytycznych, Monika Mazur-Mucha, Marzena Chrostowska, Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Varia Medica 2020, tom 4, nr 1, strony 18–28, ISSN 2544-4212
- Leczenie nadciśnienia tętniczego u pacjentów z cukrzycą, Skrót uaktualnionego stanowiska American Society of Hypertension, Aleksandra Uruska, Paweł Uruski, opracowano na podstawie: Bakris G.L., Sowers J.R. ASH Position Paper: treatment of hypertension in patients with diabetes — an update. J. Clin. Hypertens. 2008; 10: 707–713
- Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2019 rok, Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2019, tom 5, nr 1, strony: 1–86
